Engellik Nedenleri

Engellik Nedenleri

Engellik, birçok neden bağlı olarak ortaya çıkabilir. Engellilik kalıtımsal olabilir; doğum esnasında olabilir ya da doğum sonrasında gerçekleşebilir.

İşitme Engelinin Nedenleri
İşitme engeli çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. Bunlar doğum öncesi, doğum esnasında ve sonrasında olabilmektedir.

Kalıtım, işitme engelini oluşturan doğum öncesi nedenlerin en önemlisidir. Yapılan araştırmalar genel olarak anne, baba ya da önceki kuşaklarda olan işitme engelinin doğan bebekte de olduğunu ortaya koymuştur.
Diğer bir sebep de akraba evliliğidir. Akraba evliliği de kalıtsal bir neden olarak işitme engeline neden olur.
Özür, hamilelik sırasında annenin geçirdiği kızamık, kızamıkçık, grip gibi hastalıkların doğacak bebeğin işitmesini olumsuz etkileyeceğini belirtmiştir.
Doğum Öncesi Nedenler;

 
Doğum Sonrası Nedenler;
Hamilelik süresi boyunca annenin geçirdiği hastalıkların bebeği olumsuz etkileyebileceği gibi, doğumdan sonra da bebeğin geçirdiği kızamık, boğmaca gibi mikrobik ve ateşli hastalıklar işitme engeline neden olmaktadır.
Diğer nedenler de beyin tümörleri, şiddetli seslere uzun süre maruz kalma, psikolojik sebepler, orta kulakta oluşan enfeksiyonlar olarak gösterilebilir.
Görme Engelinin Nedenleri Kalıtım;Yapılan araştırmalar anne ve babada olan görme engelinin, bazı genlerle bebeğe taşındığını ortaya koymuştur.
Doğal Nedenler;Doğal nedenlere kızamık, kan uyuşmazlığı, annenin gebeyken geçirdiği ateşli hastalıklar, uyuşturucu maddelerin kullanılması örnek gösterilebilir.

Kazalar;
Görme engeli, geçirilen bir kaza, göze herhangi bir cismin batması, ateşli silahlara maruz kalma gibi nedenlere bağlı olarak oluşabilmektedir.

Ortopedik Engellerin Nedenleri
Ortopedik engelin oluşmasının nedenleri doğuştan olabilir; geçirilen bulaşıcı hastalıklar, metabolizma bozuklukları, geçirilen kazlar gibi etkenlerle oluşabilir.
Konuşma Engelinin Nedenleri
Konuşma engelinin nedenlerini yapısal, görevsel ve psikolojik olmak üzere üç alanda incelemek mümkündür.

Yapısal Nedenler;
Yapısal nedenler, konuşma organlarındaki bozukluklara bağlı olarak ortaya çıkmaktadır. “ Dil kaslarının normal işleyişinden yoksun oluşu, dilaltı bağlantısının dil ucuna uzanması, dudakların yarıklığı, burunda et oluşu, dişlerin yokluğu ya da çok düzensiz oluşu, çene, kas ve sinirlerin bozuk oluşu, işitme kaybı, beyindeki özür konuşmayı olumsuz etkilemektedir.”

Görevsel Nedenler;

Görevsel nedenlerin oluşumu, konuşma organlarının sağlam olmasına karşın oluşan engeli ifade etmektedir. Örneğin, ailenin içinde kullanılan dilin niteliğinin farklı ve yetersiz oluşu; yabancı bir dili kullanılması konuşma engeline neden olur.

Psikolojik Nedenler;Psikolojik nedenlerin önemli bir kısmı, aile içinde yaşanılan olumsuz olaylardır. Aile içindeki çatışmalar çocuğun daha çok çekingen, utangaç olmasına yol açar. Ayrıca, yaşanılan ani şoklar, kazalar ya da sevdiğini kaybetme gibi durumlarda konuşma engelini yaratan nedenler arasında yer alır.

Zihinsel Engelin Nedenleri
Zihinsel engelliliği yaratan birçok sebep vardır. Bunlar, annenin hamileyken ya da bebeğin geçirdiği hastalıklar, beslenme bozuklukları, çevre, beyinde oluşan hasarlar, kromozomlardaki anormalliklerdir.

 
Annenin Hamileyken ya Bebeğin Geçirdiği Hastalıklar;
Annenin doğum öncesinde geçirdiği bulaşıcı hastalıklar, anne karnındaki bebeğin beyin gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir. Aynı zamanda doğum sonrasında da bebeğin geçirdiği bulaşıcı hastalıklar, beyin yapısında hasara yol açabilmektedir.

Beslenme Bozukluklar;
Hamilelik döneminde annenin yeteri kadar besin almaması, hem annenin metabolizmasında hem de bebekte önemli bozukluklara neden olmaktadır.

Çevrenin Etkisi;
Zihinsel engelliliğe yol açan diğer bir etken de çevredir. Daha doğrusu olumsuz çevre koşullarıdır.
Çevreden kastedilen ve en önemli olan aile’dir. Ailenin yoksul oluşu, sosyal yaşama katılmadaki yetersizlik, anne çocuk arasındaki ilişkilerin sınırlı ve yetersiz olması olumsuz çevre koşullarını oluşturtur. Bunlar aynı zamanda zihinsel gelişimi de olumsuz yönde etkilemektedir. Ancak olumsuz çevre koşullarının tek başına zihinsel engele yol açtığı düşünülmemelidir.

Beyinde Oluşan Hasarlar;
Burada zihinsel yapısı bozan en önemli etken beyinde yer alan urlardır. Bunların cinsi, büyüklüğü, yaşla beraber gelişme gösterip göstermediği önemlidir.

Kromozom Anormallikleri;Bilindiği üzere sağlıklı her insan 46 kromozoma sahiptir. Bu genlerde insanların çeşitli özelliklerini belirleyen genlerdir. Kromozomların yapılarında görülen bozukluklar zihinsel engelliğe yol açar. Kromozomlar virüslerden, kimyasal maddelerden, radyasyon ya da ilaçlardan etkilenerek anormallikler gösterir.

 Engelliler İçin Beden Eğitimi ve Sporun Önemi

Spor, engelli bireylerin sağlam ve engelli bireylerle bir araya gelmelerine olanak sağlayarak özel eğitimde ulaşılması hedeflenen “entegrasyon” için son derece önemli bir işlevi yerine getirmektedir. Böyle bir ortamda, engelli birey, diğer engelli kişilerin sorunlarını gözleyerek kendine karşı olumlu tutum geliştirmekte, yaratıcılığı uyarılmakta, yalnızlık duyguları en aza inmekte, çevresi genişlemekte ve daha anlamlı bir yaşam sürme şansı yakalamaktadır

Spor iç disiplin yarışmacı ruh ve dostluk aşılar. Sağlığın fiziksel gücün dayanıklılığın sosyal entegrasyonun ve psikolojik iyi olma halinin spor ile arttığından süphe yoktur.Sporun engelli insanlar içinde ne kadar yararlı olduğunu anlamak güç değildir.
Bazı özel spor aktiviteleri normal sporları yapamayacak engelli insanlar için geliştirilmiştir.Eğer yeterli önlem alınır ve uygun tavsiyeler verilirse engellilerde normal insanların katıldığı aktivitelere katılabilirler.
Yıllar boyunca engelli insanlar spora ilgi duymuşlardır. Geçmişte bazı sporları yapma imkanı olsada günümüzde konunun üzerinde durulmuş ve engelli kişilerin faydalanabileceği federasyonlar oluşturulmuştur.

Engelli kişiler için mevcut sporlar
*Engelli kişilerin çok az modifikasyonla veya modifikasyon olmaksızın katılabileceği sporlar
*Modifiye edilmiş sporlar
*Özel olarak geliştirilmiş sporlar
Engelli kişiler tüm spor dallarına katılabilirler fakat problemlerin farkında olmaları için gerekli olan tavsiyelere uymalıdırlar.

 Sporun farklı yönleri:
Eğlence ,terapi ,yarışma

Sporun yararları

Birçok spor aktivitesinin engelli insanların rehabilitasyon ve rekreasyonunda kullanımı artık mümkündür.

Gücün koordinasyonun ve dayanıklılığın gelişimine yardımcıdır.Bazı Birçok spor aktivitesinin engelli insanların rehabilitasyon ve rekreasyonunda kullanımı artık mümkündür.sporlar belirli kas grupları geliştirir.Örneğin ağırlık kaldırma ve okçuluk paraplejik hastalarda kol kaslarının gelişimine yardım ederek kendilerine bakma konusunda bağımsızlık kazanmalarını sağlarlar..Basketbol gibi tekerlekli sandalye ile yapılabilen spor engelli kişilerin tekerlekleri çevirir pas verir veya topu yakalarken koordinasyonunun gelişmesine yardımcı olur.Yüzmede kabul edilmiş değerli bir eksersiz ve tedavi şeklidir ve son yıllarda en popüler spor dalı haline gelmiştir.İnsan suyun içinde iken ağız ve burundan nefes alıp verirken suyun kaldırma kuvveti ile ekstremitelerini yetenekleri ölçüsünde serbestçe hareket ettirir.

Sosyal Yararları:
Sporun engelli insanlar için bir başka önemli yönü sosyal ilişkilerin oluşmasını sağlamasıdır.Kalıcı engellilik engelli insanların kendilerine olan yaklaşımlarını bozar içe kapanıklılık ve sosyal izalasyona neden olur.Ayrıca psikolojik reaksiyonlar.bakmakla yükümlü olan insanların onlardan utanması ilerde daha da artabilir.
yeni engelli hale gelmiş insanlarda spor aktivitesine katılmak kendini önemseme duygusunun yeniden kazanılmasına pozitif mental davranışların ve tekrar sosyal hayata entegrasyonuna yardımcı olur.Ayrıca psikodepressif durumlardaki engelli kişilerin spor aktivitelerine katılmaları ile bu durumlarında düzelme görülmüştür.

Eğlence için spor:
Yıllar sonra sporun eğlence yönünün öneminin anlaşılması birçok açık hava aktiviteleri su sporları ve salon sporlarının gelişimine neden oldu.Entegre spor toplumun tüm bireyleri için istensede total entegre olanaklar her zaman mümkün olmamaktadır.
Engeli kişiler için sporlar şu şekilde sınıflandırılırlar.
1-Çok az modifikasyon ile veya modifikasyon olmaksızın eşit olarak katılabilecekleri sporlar.(Bowling dart okçuluk yüzme binicilik masa tenisi)
2-Modifiye edilmiş sporlar(Tekerlekli sandalye basketbolu dart cirit atma halter gibi)
3-Engelli kişiler için geliştirilmiş sporlar(Görme engelliler için geliştirilmiş roll ball gibi